Slike velikih formata – svedočanstva epoha

Galerija Matice srpske u okviru svoje kolekcije, koja broji preko 10.000 umetničkih predmeta, poseduje i manji broj slika velikih formata.

Nastale u širokom vremenskom rasponu od 19. do 21. veka, one ukazuju na različite istorijske i društveno-političke prilike u kojima se tokom tog dugog perioda nalazilo srpsko društvo, ali i na opredeljenja umetnika da određene teme prezentuju u velikim dimenzijama. Takođe, ovakva platna ukazuju i na mesto i ulogu Galerije Matice srpske kako u formiranju, tako i u očuvanju nacionalnog identiteta, jer su slike monumentalnih dimenzija uglavnom imale angažovanu funkciju. Veliki formati slikani su za javnost te ih odlikuje monumentalnost koje su u službi buđenja patriotskih emocija građana. S obzirom da su slikane s idejom iskazivanja nacionalnih ideja, često su veličinom platna u sadejstvu s raskošnim ramovima determinisale posmatrača. Doprinosile su da se oseća delom naciona, ali i da bude podređen veličajnosti slike koja je u njemu trebalo da probudi divljenje prema temi, virtuoznosti izvedbe ali i umetniku kao heroju nacije.

Dvadeset odabranih dela na izložbi Slike velikih formata – svedočanstva epoha nastala su u razmaku od jednog veka: između 1861, kada je naručen reprezentativni portret Sava Tekelija, rad Mora Tana i 1959. godine iz koje je slika Srpske seljanke Zore Petrović. Podeljene prema temama u nekoliko celina: Velikani epoha, Religiozne kompozicije, Istorijske kompozicije, Portreti i Modernizmi, odabrane slike su po formatu najmonumentalnija ostvarenja Paje Jovanovića, Uroša Predića, Stevana Aleksića, Petra Lubarde, Save Šumanovića, Petra Dobrovića i drugih „velikih” umetnika aktivnih na srpskom kulturnom prostoru. Kroz ovako koncipiran izbor slika, predstavili smo razvoj i domete srpske likovne umetnosti novijeg doba i pokazali da slike velikih formata na poseban način predstavljaju slikare, najpopularnije religiozne predstave i istorijske događaje, najznamenitije ličnosti i najuspelija likovna ostvarenja, te da su važan reprezent jednog vremena i jedinstvena svedočanstva epoha.

Autorka izložbe je dr Tijana Palkovljević Bugarski, muzejska savetnica i upravnica GMS.