GMS | icon

Konzervatorski projekti i istraživanja

Чишћење слика

Čišćenje slika

Trajanje projekta: 2019–

Nakon usavršavanja konzervatora Galerije Matice srpske kroz učestvovanje na međunarodnim radionicama (Methods and Materials for Cleaning Paintings, Institut za konzervaciju i restauraciju u Firenci Opificio delle Pietre Dure, 2017) i daljih širenja znanja u Srbiji (radionice u Galeriji Matice srpske 2017. i 2018), ova tema od velikog naučnog i praktičnog interesa u konzervaciji izabrana je kao istraživačka tema konferencije Čišćenje. Etika, tehnika i estetika / Cleaning. Ethics, Technics and Aesthetics, koja je održana u Galeriji Matice srpske, u oktobru 2019). Kao poseban doprinos ovoj oblasti konzervacije 2020. je u konzervatorskoj ediciji Galerije Matice srpske publikovana knjiga Čišćenje slika i drugih polihromnih površina. Knjiga je dostupna u GMS prodavnici

Digitalna analiza slika

Trajanje projekta: 2019–

Tehničke analize umetničkih dela zasnovane na metodama prirodnih nauka postale su, zahvaljujući napretku analitičkih metoda i njihovom prilagođavanju specifičnostima ispitivanja predmeta kulturnog nasleđa, deo konzervatorske prakse. Prednost imaju neinvazivne metode, u kojima je imidžing (eng. imaging) među prvim alatima konzervatora. To su metode koje kao rezultat ispitivanja daju sliku, a uključuju digitalnu fotografiju u različitim segmentima elektromagnetskog spektra. Ovakve digitalne slike imaju izuzetan potencijal za nove nivoe analiza, što postaje oblast zajedničkog rada specijalizovanih fotografa, inženjera i konzervatora. One mogu da daju podatke korisne za istoriju promena na slici, karakterizaciju materijala i strukture slike, autentifikaciju, datovanje, pa čak i stilsku analizu. Tehnike analize digitalne slike primenjene su na primeru ikona Teodora Kračuna, Isus Hristos i Bogorodica sa Hristom iz kolekcije Galerije Matice srpske, zahvaljujući saradnji Galerije sa Akademijom umetnosti u Novom Sadu i Fakultetom za inženjerstvo i arhitekturu Univerziteta u Gentu. Fotografije su procesuirane i iz njih je izvedena automatska detekcija krakelura, a potom i virtuelni retuš.

Дигитална анализа слика
THE SERBIAN ORTHODOX CHATEDRAL OF BUDA – REMEMBRANCES OF THE BYGONE TABÁN SUBURB

Kolekcija Muzeja Srpske pravoslavne Eparhije budimske u Sentandreji

Trajanje projekta: 2018–2019.

Saradnja s Muzejom Srpske pravoslavne Eparhije budimske u Sentandreji traje više decenija, a aktivnosti su usmerene na proučavanje i konzervaciju fonda Sentadrejskog muzeja. Kruna ovih aktivnosti bilo je otvaranje stalne postavke Sentadrejskog muzeja u zgradi nekadašnje Preparandije u maju 2019. godine. Galerija Matice srpske je doprinela pripremi nove stalne postavke, učestvujući u konzervaciji i restauraciji odabranih eksponata, kao i muzeološkom konceptu i tehničkoj realizaciji izložbe. U višedecenijskoj saradnji dva muzeja, svoje mesto u novoj postavci našli su i eksponati koji su restaurirani u dva prethodna projekta Arsenije Teodorović i srpska crkva u Budimu i Srpska crkvena umetnost u Mađarskoj.

Konzervacija ikona majstora Zografa

Trajanje projekta: 2014–2015.

Projekat je obuhvatio proučavanje, konzervaciju, restauraciju i izlaganje 34 ikone iz kolekcije Galerije Matice srpske, koje pripadaju tradiciji zografskog ikonopisa, kao jedinstvenog umetničkog izraza srpskih umetnika na prelazu između tradicije i modernosti. Ikone su izlagane 2015. godine u Nacionalnoj galeriji Umbrije u Peruđi (Italija), kao deo višegodišnjeg projekta Paralele.  Projekat je iznedrio i dvojezični italijansko-engleski katalog o tradiciji i karakteristikama zografskih ikona Zografi. Icone Serbe fra Tradizione e Modernita. Paralelli / Zografi. Serbian Icons between Tradition and Modernity. Parallels. Publikacija je dostupna u GMS prodavnici.

Конзервација икона мајстора Зографа
Арсеније Теодоровић и српска црква у Будиму

Arsenije Teodorović i srpska crkva u Budimu

Trajanje projekta: 2013–2018.

Projekat je obuhvatio proučavanje, konzervaciju, restauraciju i izlaganje 73 ikone, dela slikara Arsenija Teodorovića i duboresca Petra Padića, iz nekadašnje srpske crkve u Budimu (Mađarska). Crkva je srušena 1949. godine, a ikone su sačuvane kao fond Muzeja Srpske pravoslavne Eparhije budimske sa sedištem u Sentandreji. Projekat konzervacije trajao je pet godina, a nakon završetka ikone su izložene u Galeriji Matice srpske i tako posle gotovo 70 godina od rušenja crkve i demontaže ikonostasa, ponovo na jednom mestu prikazane javnosti. Paralelno s konzervacijom objavljena su i važna istorijska i arhivska istraživanja koja su donela obilje novih podataka, publikovanih u monografskoj studiji Arsenije Teodorović i srpska crkva u Budimu i u dokumentarnom filmu.

Crkveno-umetnička zbirka Episkopskog dvora u Temišvaru

Trajanje projekta: 2013–2017.

Projekat je obuhvatio konzervaciju, restauraciju i izlaganje odabranih predmeta iz Srpske pravoslavne Eparhije temišvarske. U Galeriji Matice srpske konzerviran je izbor od 50 predmeta među kojima su portreti, ikone, arhivska građa i predmeti primenjene umetnosti. U okviru konzervatorske problematike mogu se istaći rešenja konzervacije serije episkopskih portreta sa istorijskim zapisima na poleđini. Nedostatak formalne muzejske infrastrukture Srpske Crkve u Temišvarskoj eparhiji nametnuo je potrebu da se za izlaganje zbirke iznađe pogodno rešenje, kako bi zbirka bila dostupna javnosti. Kreirana je postavka Riznice Temišvarske eparhije u renoviranim prostorijama na prvom spratu Episkopskog dvora, koji se nalazi na jednom od centralnih gradskih trgova. Sve ove aktivnosti, uz dokumentovanje i drugog važnog i ugroženog srpskog crkveno-umetničkog nasleđa u Rumuniji, sabrane su u publikaciji Srpska crkvena umetnost u Rumuniji. Publikacija je dostupna u GMS prodavnici.

Црквено-уметничка збирка Епископског двора у Темишвару
Српска црквена уметност у Мађарској

Srpska crkvena umetnost u Mađarskoj

Trajanje projekta: 2010–2011.

Projekat je obuhvatio istraživanje, konzervaciju, restauraciju i izlaganje 39 ikona, slika i sitnog religijskog mobilijara iz fonda Muzeja Srpske pravoslavne Eparhije budimske. Nakon završetka radova predmeti su predstavljeni na izložbi u Galeriji Matice srpske u Novom Sadu (2011), zatim Sentandreji (2012), a potom i u Briselu (2013) i Moskvi (2014). Po kompleksnosti restauracije ističu se carske dveri iz crkve u Vemenu, koje su trajno izložene u novoj muzejskoj postavci srpskog crkveno-umetničkog nasleđa u Pečuju. Kao rezultat projekta objavljena je i publikacija Srpska crkvena umetnost u Mađarskoj, koja je dostupna u GMS prodavnici.